کمتر کسی وجود دارد که به شهر توریستی اصفهان سفر نکرده باشد و یا حتی راجع به آثار تاریخی آن نشنیده باشد. “اصفهان نصف جهان” با آثار تاریخی فراوانی که دارد، در روزهای تعطیل مملو از مسافران داخلی و خارجی است که همگی اصفهان را به میدان نقش جهان، سی و سه پل و منار جنبانش میشناسند. البته بسیاری از آثار دیدنی اصفهان از چشم توریستها پنهان ماندهاند. شاید این امر طبیعی باشد چرا که بعضی از آثار جنبه عمومیتری پیدا میکنند و در چشم مسافران اولویت بیشتری دارند و شناختهتر میشوند.
اما اگر زیاد به اصفهان سفر میکنید حتما به آثار دیگر آن نیز توجه کنید. به خانههای تاریخی، مساجد قدیمی و کلیساهای آن. در این گزارش قصد بازدید از کلیسای زیبای وانک را داریم که مراحل کاری آن برای ثبت جهانی نیز طی شده است.
نام دیگر کلیسای وانک، آمنا پرکیچ است که در محله زیبای جلفای اصفهان و در چهارراه حکیم نظامی خیابان نظر شرقی واقع است. طبق گفته دانشنامه ویکی پدیا، وانک در زبان ارمنی به معنای صومعه است.
کلیسای وانک از کلیساهای تاریخی ارمنیان است که قدمت آن به دوره صفوی و شاه عباس دوم میرسد. این کلیسا از زیباترین و بزرگترین کلیساهای اصفهان است.
گفته میشود که این کلیسا از روی کلیسای سنت استپانوس در جلفای آذربایجان کپیبرداری شده است. (در گزارشی دیگر از کلیسای سنت استپانوس صحبت خواهیم کرد).
شاه عباس در سال 1605 میلادی ارمنیان جلفای آذربایجان را به اصفهان کوچاند. ارمنیان پس از استقرار در اصفهان، اولین کلیسای اصفهان یعنی همین کلیسای وانک را بر پا ساختند. اين کليسای با شکوه در سال 1015 هجری قمری برابر 1605 ميلادی ساخته شد و پس از 50 سال در سال 1065 هجری قمری برابر 1655 ميلادی توسعه يافت و به شکل امروزی درآمد.
تمامی ديوارهای داخلی کلیسا از تزئينات نقاشی رنگ و روغن و آب طلا که به سبک ايرانی و همچنین تصاويری از زندگی مسیح که متاثر از نقاشی ايتاليايی است وجود دارد.
اين کليسا دارای گنبدی عظيم و ديوارهای بلند است که دور تا دور گنبد داستان خلقت آدم و حوا است که به دست نقاشان ارمنی ترسيم شدهاند. بر محراب کليسا نيز تصاويری مرتبط به حضرت مسيح نقاشی شده است. نمای خارجی گنبد با آجر ساده پوشانده شده است.
در گوشه حياط کليسا برج ناقوس زيبا و بزرگی ساخته شده که بر چهار ستون سنگی استوار است. برج ناقوس سه طبقه است که در طبقه دوم آن ساعت بزرگی به وزن 300 کیلوگرم نصب شده که صدای ناقوس آن تا دوردست به گوش میرسد. این برج و ساعت در سال 1931 میلادی بنا شده است. در زیر این برج دو قبر وجود دارد؛ این قبرها متعلق به سربازی ارمنی و دیگری متعلق به پیشوایی ارمنی است.
در گوشه ديگری از حياط کلیسا، سنگ يادبود مربوط به 5/1 ميليون نفر ارمنیای ساخته شده است که در سال 1915 ميلادی قتل عام شدهاند.
در صحن حياط کليسا چند نفر از ارامنه مشهور از جمله چند اسقف اعظم و نمايندگان سياسی کشورهای اروپايی که در اصفهان در گذشتهاند به خاک سپرده شدهاند.
کليسای وانک دارای تأسيسات مختلفی مانند موزه و کتابخانه است. موزه کليسا در سال 1322 هجری قمری ( 1905 ميلادی) ساخته شد. از جمله اشیاء این موزه تابلوهای نقاشی کار نقاشان اروپائی است که به کليسا اهداء کردهاند و همچنین تعدادی کتب خطی نفيس.
در زمان کوچ بزرگ ارمنیان جلفای آذربایجان به اصفهان در زمان شاه عباس، ارامنه همه چیز خود را جا گذاشتند اما تنها چیزی که نتوانستند از آن دل بکنند کتابهای با ارزشی بود که با تحمل زحمات فراوان کتابهای زیادی را با خود به اصفهان آوردند. تمام این کتابها، کتابهای خطی هستند که روی پوست نوشته شدهاند.
در زمانی که ارمنیان و پیشوایان مذهبی کلیسای وانک در سال های ۱۷۷۰ تا ۱۷۹۰ مورد آزار و اذیت قرار می گرفتند، کتابهای زیادی به خاطر بدست آوردن تفنگ و باروت فروخته شدند ولی در سالهای بعد که اوضاع به تدریج بهتر شد دوباره این کتابها را جمعآوری کردند و در سال ۱۸۸۴ میلادی قسمتی از کلیسای وانک را به کتابخانه اختصاص دادند. کلیسای وانک در سال 1310 به ثبت ملی رسیده است. دیدن این کلیسا همراه با نقاشیهای زیبای مذهبی آن و موزه و اشیاء قدیمی متعلق به ارمنیان را از دست ندهید!
برای دیدن عکسهای بیشتر به لینکهای زیر مراجعه کنید: