در ادامهی فهرستهای فیلمهای انتخابی بهزاد طالبی این بار به سراغ ژانر رزمی رفتهایم، با شبگار و بهزاد طالبی همراه باشید.
شاید تصویر قهرمانی که یک تنه و با استفاده از تکنیکهای ورزش خاصی تعداد زیادی از دشمنان را شکست میدهد، در جهان امروز کمی دور از واقعیت به نظر برسد، اما وقتی از کودکی خودت را با دنیای این قهرمانان وفق دهی، دیگر برایت عجیب نیستند. برای دیدن فیلمهای ژانر هنرهای رزمی باید طرفدار ژانر باشید.
مثل هر ژانر دیگری، ژانر هنرهای رزمی هم تعاریف و خطهای مشخصی دارد، اما خیلی سخت میشود فیلمی مثال زد که تمام تعاریف را رعایت کند. معمولا در این ژانر از رشتههای ورزشی رزمی شرقی استفاده میشود مثل کونگ فو، موآی تای، تکواندو، کاراته و . . . و ورزشهای غربی مثل بوکس و کشتی کج در این ژانر قرار ندارند، در این ژانر قهرمان با استفاده از دست و پا یا سلاح سرد بر دشمنان غلبه میکند، معمولا قهرمان سیر داستان را به صورت مرحله به مرحله طی میکند و هر مرحله از مرحله قبل سختتر است تا مبارزهی نهایی که با غول مرحله آخر یا رئیس آدم بدهاست. استاد پیر و فرزانه هم یکی از عناصر ژانر هنرهای رزمی است. قهرمان رزمیکار مثل قهرمان اکشن خودش را وقف ضعفا کرده و در مقابل ظالمان از آنها دفاع میکند، او برای افتخار و شرف میجنگد نه پول و قدرت. داستانپردازی خیلی در این نوع فیلمها اهمیت ندارد، بلکه خوب بودن آنها را از روی طراحی صحنههای مبارزه ارزیابی میکنند.
10) خانه خنجرهای پرنده (House Of Flying Daggers)، کارگردان: ژانگ ییمو، 2004
بازیگران: ژانگ زی ئی، تاکشی کانشیرو، اندی لاو
خلاصه داستان: دو مامور دولتی پی میبرند که دختر آوازهخوان کوری از اعضای یک جنبش مقاومت مردمی است که رهبرش به تازگی کشته شده است. آنها برای پیدا کردن رئیس جدید جنبش، دختر را فراری میدهند، در حالیکه نمیدانند مرز میان دوست و دشمن بسیار باریک است.
توضیح: یک عاشقانهی شاعرانه با طرح و توطئهای پیچیده که مانند بسیاری از کارهای ییمو به جای فیلمبرداری نقاشی شده است، نماهای باز، حضور موثر رنگ، حرکت زیبای دوربین چیزهایی هستند که در هنگام مبارزات چشم بیننده را مینوازند. پایان فیلم برخلاف اکثر فیلمهای رزمی غافلگیرکننده است.
9) مشت خاردار (Ong-Bak)، کارگردان: پراچیا پینکاو ، 2003
بازیگران: تونی جا
خلاصه داستان: وقتی سر مجسمهی مقدس روستایی در تایلند دزدیده میشود، پسر جوانی برای برگرداندن آن داوطلب میشود. دزدان و تبهکاران در مقابل او کار مشکلی در پیش دارند چون او استاد موآی تای (هنر رزمی تایلندی) است.
توضیح: تونی جا بازیگر نقش اول فیلم مشت خاردار در انواع و اقسام هنرهای رزمی استاد است و احتیاجی به بدلکار ندارد. سر صحنهی فیلمبرداری همیشه آمبولانسی حاضر است تا بازیگران کتک خورده را به بیمارستان برساند. در فیلمهای تونی جا همیشه میتوانید ضربات واقعی را ببینید.
8) ایپ من (Ip Man)، کارگردان: ویلسون ییپ 2008
بازیگران: دانی ین، سایمون یام
خلاصه داستان: داستان زندگی مردی است که سبک تازهای از هنرهای رزمی(وینگ چون) را اختراع کرد؛ در زمان اشغال چین به دست ارتش ژاپن در زمان جنگ جهانی دوم.
توضیح: داستان زندگی ایپ من برگرفته از واقعیت است و به این دلیل معروف است که استاد شخصی بروسلی بود. البته مشخص است که هیچ فیلمی در ژانر هنرهای رزمی نمیتواند کاملا منطبق بر واقعیت باشد.
7) ببر خیزان اژدهای پنهان (Crouching Tiger, Hidden Dragon)، کارگردان: آنگ لی، 2000
بازیگران: چو یون فت، میشل یووه، ژانگ زی ئی
خلاصه داستان: شمشیرزنی کهنهکار قصد دارد که دنیای هنرهای رزمی را ترک کند اما دزدیده شدن شمشیر نادرش توسط دختری که توسط دشمن قدیمی او تعلیم دیده، تصمیمش را به تاخیر میاندازد.
توضیح: زمانی که به نظر میرسید ژانر هنرهای رزمی در هنگ کنگ و چین به پایان خودش نزدیک میشود، آنگ لی با ساخت این شاعرانه باب جدیدی برای این ژانر سینمایی باز کرد. مبارزات بیشتر شبیه رقص هستند تا عملی خشونتآمیز. حرکات دوربین چنان خیره کننده است که این فیلم توانست اسکار بهترین فیلمبرداری را از چنگ رقبای انگلیسی زبان درآورد.
6) مشت خشم (خشم اژدها) (Fist Of fury)، کارگردان: وی لو، 1972
بازیگران: بروس لی، نورا میائو، رابرت بیکر
خلاصه داستان: استاد یک باشگاه هنرهای رزمی در شانگهای به طرز مرموزی میمیرد. مرد جوانی که بهترین شاگرد استاد است میفهمد که استاد با توطئهی ژاپنیها کشته شده است. او تصمیم میگیرد انتقام استاد را بگیرد.
توضیح: بروس لی نابغهای که بسیار زود چهره در نقاب خاک کشید (کاش میتونستم هر 5 فیلم بروس لی رو در این لیست قرار بدم). حرف زدن از بروس لی بیهوده است در حالیکه همه (حتی اونهایی که طرفدار ژانر رزمی نیستند) او را ستایش میکنند. به نظر من لحظهی اوج فیلم در مبارزهی انتهای فیلم نیست، اون لحظهای است که بروس لی تابلوی “ورود سگها و چینیها ممنوع” را روی هوا خرد میکند.
5) استاد (میمون) مست (Drunken Master)، کارگردان: وو پینگ، 1978
بازیگران: جکی چان
خلاصه داستان: پسر جوانی توسط گدای پیری که استاد هنرهای رزمی است تعلیم میبیند، اما او زمانی میتواند به خوبی مبارزه کند که مست باشد.
توضیح: شروع اوجگیری جکی چان یکی از ستارگان ژانر هنرهای رزمی. او کمدی را با این ژانر تلفیق کرد و سبک جدیدی که مخصوص خودش بود به وجود آورد و شخصیتی جدید و پرطرفدار خلق کرد، پسرکی سادهدل و دست و پا چلفتی و ورزیده در هنرهای رزمی که هنوز هم در هفتاد سالگی به آن وفادار است.
4) جوش و خروش کونگ فو (Kung Fu Hustle)، کارگردان: استیفن چو، 2004
بازیگران: استیفن چو، من کونگ چانگ
خلاصه داستان: دو مرد جوان برای فرار از دست گروه تبهکاری “تبر به دستها” وارد محلهای در هنگ کنگ میشوند. تبهکاران برای پیدا کردن آنها اهالی محل را مورد ضرب و شتم قرار میدهند، غافل از اینکه اکثر اهالی محله استاد هنرهای رزمی هستند.
توضیح: استیفن چو با ترکیب فانتزی و کمدی و هنرهای رزمی در فیلم “فوتبال شائولین” رکورد فروش گیشههای هنگ کنگ را شکست. اما “جوش و خروش کونگ فو” هم در کمدی و هنرهای رزمی و هم در داستانپردازی، در پلهای بالاتر از فوتبال شائولین قرار دارد.
3) یوجیمبو (Yojimbo)، کارگردان: آکیرا کوروساوا ، 1961
بازیگران: توشیرو میفونه، تاکاشی شیمورا
خلاصه داستان: یک رونین (سامورایی بی ارباب) وارد شهری میشود که در آن میان دو خانواده جنگ است. او که شمشیرزنی ماهر است، با نقشههای ماهرانه جنگ میان آنها را بیشتر شعلهور میکند.
توضیح: اقتباس اعجاب انگیز کوروساوا از کتاب “خرمن سرخ” نوشته داشیل همت. فیلمی که بارها مورد بازسازی آمریکاییها قرار گرفت. این فیلم نه تنها تجلیلی از هنرهای رزمی ژاپن قدیم و سنت سامورایی است، بلکه در تاریخ سینما هم جایگاه ویژهای دارد.
2) اژدها وارد میشود (Enter The Dragon)، کارگردان: رابرت کلاوس، 1973
بازیگران: بروس لی، جان ساکسون، جیم کلی
خلاصه داستان: مرد جوانی از طرف پلیس مامور میشود که به جزیرهای در نزدیکی ماکائو برود و با پوشش شرکت در مسابقات هنرهای رزمی در مورد قاچاق مواد مخدر و انسان تحقیق کند. در حالیکه مرد جوان به قصد گرفتن انتقام خواهرش از فرماندهی جزیره به این ماموریت رفته است.
توضیح: اوج هنرنمایی بروس لی، وقتی با سینمای درجه دو هالیوودی در هم آمیخته میشود، شاهکاری در ژانر هنرهای رزمی پدیدار میشود. هنر واقعی بروس لی وقتی نمایان میشود که صحنههای مبارزات را خودش و در نماهای باز اجرا میکند، یک هنرپیشهی کاریزماتیک و مبارزی واقعی. صحنهی مبارزهی نهایی در تالار آئینه که برداشتی زیبا از فیلم “بانوی شانگهای” ساخته ارسون ولز است، جزو بهترین (یا حتی بهترین) صحنههای ژانر رزمی به حساب میآید.
1) قهرمان (Hero)، کارگردان: ژانگ ییمو ، 2002
بازیگران: جت لی، تونی لیونگ چیووای، مگی چیونگ، ژانگ زی ئی
خلاصه داستان: شمشیرزنی بینام اعلام میکند که سه دشمن بزرگ امپراتور چین را کشته است. به همین خاطر او میتواند تا 10 قدمی امپراتور نزدیک شود. امپراتور از او میخواهد که داستان مبارزاتش را تعریف کند، غافل از اینکه قصد شمشیرزن کشتن امپراتور است.
توضیح: ژانگ ییمو در “قهرمان” به جای تصویر کردن مبارزهی قهرمانان هنرهای رزمی، تابلویی از شاعرانگی را برای ما به نمایش در میآورد، زیبایی در این فیلم در پی آن چیزهایی خلق میشود كه سالهاست بوی گند كلیشه شدنشان، هر رهگذری را میآزارد. فیلم به حدی زیباست که شعار سیاسی انتهای فیلم، حتی ذرهای از ارزشهای آن کم نمیکند.
به دلیل فیزیکی بودن این ژانر بیشتر پسرها طرفدار این ژانر هستن (نمیگم همه، چون دخترهایی رو دیدم که عاشق این ژانرن). باید عاشق این نوع فیلمها باشی تا بتونی این نوع فانتزی (یا به قول دوستان این خالیبندیها) رو تحمل کنی. آدمهایی که مشتهای برقآسا میزنن و روی آب و روی درختان پرواز میکنند، یک نفر با هزار نفر میجنگه و پیروز میشه، کارهایی که در دنیای واقعی امکانپذیر نیست. به یاد سهشنبههایی که شب قبلش سریال “جنگجویان کوهستان” میدیدیم و به دوستانمون در مدرسه مشت و لگد میزدیم.