10 سریال برتر تاریخ تلویزیون ایران

قبلا در ژانرهای ترسناک، نوآر و رومانس فهرست­‌های ده تایی به پیشنهاد بهزاد طالبی را در شبگار خوانده‌­اید. حالا نوبت سریال­‌های تولیدی در تلویزیون ایران است، شاید الان دیگر سیما بینندگان زیادی را از دست داده باشد اما هرکس خاطره‌­ای از این سریال‌ها دارد، علی‌الخصوص که این مطلب از بدو تاسیس رادیوتلویزیون ملی ایران تا امروز را پوشش می‌دهد. با شبگار همراه باشید.

از بدو تاسیس مرکز رادیو تلویزیون ملی ایران، شاید صدها سریال در ایران ساخته شده باشه. سریال‌هایی که شب‌های زیادی مردم رو پای تلویزیون میخکوب می‌کردن. کارهایی که برای صحبت در مورد موفقیت اون‌ها می‌گفتن موقع پخش‌شون خیابان­‌ها خلوت می­‌شن. انتخاب بهترین‌ها از بین این تعداد زیاد، خیلی سخته، هرچند که خیلی از سریال‌­های ساخته شده را من ندیدم، اما باز انتخاب سخت بود و این در حالی است که سریال‌­ها در ژانرهای مختلفی ساخته شده‌اند. هرچی به خودم فشار آوردم نتونستم فقط ده اسم رو بنویسم، پس 20 سریال رو انتخاب کردم، 10 اسم بدون توضیح و 10 اسم طبق روال همیشه با خلاصه.

11.آرایشگاه زیبا (مرضیه برومند) 12.گرگ‌ها (داود میرباقری) 13.سرنخ (کیومرث پوراحمد) 14.کارآگاه علوی (حسن هدایت) 15.خانه سبز (مهران رسام و بیژن بیرنگ) 16.داستان یک شهر (اصغر فرهادی) 17. دوران سرکشی (کمال تبریزی) 18. رعنا (داود میرباقری) 19. روزگار قریب (کیانوش عیاری) 20. مزد ترس (حمید تمجیدی)

و این هم ده سریال برتر تاریخ تلویزیون (از آخر به اول):

10) میوه ممنوعه، کارگردان: حسن فتحی، 1385

بازیگران: علی نصیریان، هانیه توسلی، گوهر خیراندیش، امیر جعفری

خلاصه داستان: حاج یونس بازاری متدینی است که با دختر یکی از بدهکارانش درگیر عشقی ممنوع می‌­شود.

توضیح: حسن فتحی با اقتباس آزادی از “شیخ صنعان” فیلمنامه محکمی نوشته بود که با بازی فوق‌العاده نصیریان و توسلی کامل شد. سریال ضربه اصلی را از تغییر پایان اصلی و پایان سفارشی‌­اش خورد.

9) قصه‌های مجید، کارگردان: کیومرث پوراحمد، سال پخش 1370

بازیگران: مهدی باقربیگی، پروین‌دخت یزدانیان، جهانبخش سلطانی

خلاصه داستان: داستان‌های طنز پسر نوجوان یتیمی که با مادربزرگش در اصفهان زندگی می‌کند.

توضیح: کیومرث پوراحمد به سراغ داستان­‌های زیبا و موفق هوشنگ مرادی کرمانی می­‌رود و شهر داستان را از کرمان به اصفهان، شهر زادگاهش تغییر می‌دهد، تا یکی از بهترین سریال­‌های تاریخ ایران را بسازد با دو بازیگر تازه‌­کار و بینهایت خوب، مهدی باقربیگی نوجوان و پروین‌­دخت یزدانیان (مادر واقعی پوراحمد) که دو تا از به یاد ماندنی­‌ترین شخصیت­‌های تلویزیون را به تصویر کشیدند.

8) دایره تردید، کارگردان: امیر قویدل، سال پخش 1383

بازیگران: فرامرز صدیقی، علی اسیوند، رضا رضوی

خلاصه داستان: هر قسمت سریال به ماجرایی قتلی می­‌پردازد که در دایره جنایی مطرح می­‌شود.

توضیح: سریال دایره تردید شخصی­‌ترین و بی‌­ادعاترین سریال این لیست است. سریالی که مبتنی بر داستان­‌های جنایی نوشته فرهاد توحیدی و خشایار الوند، شکل می­‌گرفت، کارآگاهی که به کمک همکارانش معمای قتلی را حل می­‌کردند. بازی‌­های ساده و روان و فیلمنامه منطقی و خوب، برگ­‌های برنده این سریال بودند.

7) بوعلی سینا، کارگردان: کیهان رهگذار، سال پخش 1365

بازیگران: امین تارخ، فیروز بهجت­ محمدی، اسماعیل محرابی، حسین محب اهری

خلاصه داستان: داستان زندگی ابوعلی سینا دانشمند مشهور ایرانی، از تولد تا مرگ.

توضیح: بعد از همکاری کیهان رهگذار و محمدعلی نجفی در سربداران، این بار رهگذار کارگردان می­‌شود و نجفی مشاور. رهگذر با انتخاب تکه ­های از زندگی ابوعلی­ سینا به خوبی توانست چهره­ ی مناسبی از این دانشمند همه فن حریف ایرانی نشان دهد، فیلسوفی که طبیب بود و منجم و . . . و کامل کننده علوم زمان خودش.

6) امام علی (ع)، کارگردان: داود میرباقری، سال پخش 1375

بازیگران: داریوش ارجمند، پرویز پرستویی، بهزاد فراهانی، مهدی فتحی، ویشکا آسایش

خلاصه داستان: ولایت حضرت علی (ع) از آخرین روزهای خلافت عثمان تا روز شهادت در محراب مسجد کوفه.

توضیح: اولین سریال بزرگ مذهبی تاریخ تلویزیون و بهترین آن‌ها. قطعا مدیریت خوب میرباقری بود که مجموعه‌ای از خوب­‌ها برای ساخت این سریال کنار هم جمع شدند، موسیقی به یادماندنی فرهاد فخرالدینی، طراحی صحنه خوب مجید میرفخرایی، بازیگرانی که هرکدام بهترین بازی­‌های دوران بازیگری‌شان را ارائه دادند و از همه مهم‌تر فیلمنامه بسیار خوب میرباقری که برای حرکت روی خط و رد نشدن از خط قرمزها کار سختی در پیش داشت.

5) سردار جنگل، کارگردان: بهروز افخمی، سال پخش 1367

بازیگران: علیرضا مجلل، مهدی هاشمی، جمشید گرگین، عباس امیری

خلاصه داستان: ماجرای قیام میرزاکوچک خان جنگلی در گیلان، از ابتدا تا حمله تیمورتاش به رشت.

توضیح: کار سریال سردار جنگل با ناصر تقوایی شروع شد، اما به دلیل وسواس زیاد تقوایی و طولانی شدن پیش ­تولید، بهروز افخمی که در آن زمان مدیر بخش فیلم و سریال شبکه دو بود، خودش کارگردانی را به عهده گرفت. بر سر داستان قیام میرزاکوچک­ خان مناقشات زیادی بین تاریخ‌نویسان هست اما افخمی سعی کرد از نزدیک‌­ترین روایت به جمهوری اسلامی استفاده کند. با همه‌ی فراز و نشیب‌ها، سردار جنگل سریال بسیار خوش­ ساختی از آب درآمد که نمی­‌توان نقش کهنه فیلمبردار سینمای ایران نعمت حقیقی را در آن منکر شد.

4) روزی روزگاری، کارگردان: امرالله احمدجو، سال پخش 1370

بازیگران: خسرو شکیبایی، محمود پاک­ نیت، محمد فیلی، ژاله علو

خلاصه داستان: در اواخر دوران قاجار سردسته یک گروه دزد بیابانی در جنگ با گروه رقیب زخمی می‌شود و در ازای درمان مجبور می­‌شود مدتی را برای زنی روستایی کار کند.

توضیح: احتمالا کسی این موفقیت خیره‌کننده را برای سریال روزی روزگاری پیش­‌بینی نمی­‌کرد، امرالله احمدجو سریالی تاریخی اما با هزینه کم و بدون دکورهای مرسوم برای فیلم‌­های تاریخی ساخت. داستان ساده و بدون پیچ و خم احمدجو و بازی­‌های خوب شکیبایی و پاک ­نیت و علو و موسیقی زیبای فخرالدینی از عوامل موفقیت سریال بودند.

3) سربداران، کارگردان: محمدعلی نجفی، پخش 1363

بازیگران: امین تارخ، علی نصیریان، سوسن تسلیمی، فیروز بهجت­ محمدی

خلاصه داستان: قیام سربداران و تاسیس سلسله سربداران اولین حکومت شیعی ایران در سبزوار‌، از ابتدا تا قیام شیخ حسن جوری.

توضیح: محمدعلی نجفی با توجه به سمتش در سازمان رادیو و تلویزیون در اوایل انقلاب توانست اولین سریال بزرگ تاریخی بعد از انقلاب را با فیلمنامه‌­ای از دوستش کیهان رهگذار بسازد. سریالی که از لحاظ تولید بسیار ساده‌­تر از بسیاری از همتایانش در سال­‌های بعد ساخته شد، اما به خاطر فیلمنامه­‌ی بسیار خوبش در تاریخ تلویزیون ماندگار شد. یکی از حاشیه‌­های مهم فیلم، حذف حدود یک سوم آن در ممیزی بود.

2) دائی جان ناپلئون، کارگردان: ناصر تقوایی، سال پخش 1355

بازیگران: غلامحسین نقشینه، پرویز فنی‌­زاده، پرویز صیاد، سعید کنگرانی، نصرت‌­الله کریمی

خلاصه داستان: رئیس خانواده‌ای اشرافی بازمانده از دوران قاجار درآخرین سال­‌های دوران پهلوی اول و جنگ جهانی دوم، دچار این تصور می‌­شود که مانند ناپلئون دشمن مهمی برای انگلیسی­‌هاست. داستان زوال این خاندان از دید خواهرزاده‌ی نوجوان دائی­ جان ناپلئون روایت می­‌شود.

توضیح: وقتی کارگردانی مانند ناصر تقوایی به سراغ شاهکاری مانند “دائی جان ناپلئون” نوشته ایرج پزشکزاد می­‌رود، حتما نتیجه چیز قابل توجهی خواهد بود. فیلمنامه که کاملا برگرفته از کتاب است، اجازه نفس کشیدن به شما نمی‌­دهد. تقوایی آن‌چنان بازیگران را وادار به نقش ­آفرینی می­‌کند که تا سال‌­ها تصویر و صدای آن‌ها در ذهن شما و تکه کلام‌­های آن‌ها را بر زبان می‌­ماند.

1) هزاردستان، کارگردان: علی حاتمی، 1365

بازیگران: جمشید مشایخی، عزت­‌الله انتظامی، داود رشیدی، محمدعلی کشاورز، علی نصیریان

خلاصه داستان: داستان در دو دوره تاریخی روایت می­‌شود، قسمت اول در اواخر دوره قاجار و شکل­‌گیری گروهی به نام “کمیته مجازات” و پیوستن رضا تفنگچی به آن‌ها و انجام ترورهایی به دستور کمیته و قسمت دوم مربوط به اواخر دوره پهلوی اول داستان زندگی رضا تفنگچی که به رضا خوشنویس تبدیل شده است.

توضیح: 8 سال ساخت سریال عظیم هزاردستان طول کشید، اما اگر نتیجه را ببینید می‌فهمید که ارزشش را داشته است و میراثی که علی حاتمی بعد از این سریال برای سینمای و تلویزیون ایران به ارث گذاشت، شهرک سینمایی غزالی. علی حاتمی استاد مسلم سینمای ایران، با سبک دیالوگ­‌نویسی خاص خودش، در دوران زوال قاجار و رضا شاه، جهانی برای ما می­ سازد که نه داستان است و نه واقعیت، رویایی که بین این دو در نوسان است.

قطعا این انتخاب­‌ها نظر شخصی من است از سریال­‌هایی که دیدم، مشخصه که سریال­‌های ایرانی ساخته شده در ژانر ملودرام خانوادگی یا کمدی به نظر من خیلی قابل اعتنا نیستند. شاید اگر شما این انتخاب­‌ها رو انجام می­‌دادین، نتیجه چیز دیگه‌­ای می­شد. خیلی سخته که سریال­‌هایی که در یک ژانر نیستند با هم مقایسه کرد، اما ملاک من لذت شخصیم از این کارها بود.