استالین خوب، پدرکشی مدرن

۳ اسفند ۱۳۹۲ | ۱۸:۰۹
زمان مورد نیاز برای مطالعه: 5 دقیقه

نیلوفر شاندیز در شبگار، «استالین خوب» را معرفی می­کند. رمان استالین خوب ترجمه روسی به فارسی زینب یونسی در شمارگان 2 هزار و 200 نسخه با قیمت 8500 تومان در 408 صفحه از سوی انتشارات نیلوفر منتشر شد .

« این جشن­‌ها و هدیه­‌ها مرهم کودکی مرگ‌اندود من بودند. زندگی تشکیل می‌­شود از جشن­‌ها و هدیه‌­ها؛ بقیه هر چه هست سوتفاهم است. زندگی تشکیل می­‌شود از سرگرمی­‌هایی که با آن مرگ را فراموش کنم. من با فقر، بندگی و ترس بیگانه بودم. هیچ‌گاه حقارت زندگی در آپارتمان­های کمون (اشتراکی) را حس نکردم. اصل اخلاقی خودسرانه­ی من از اطمینان بی مرز به جهان، همراه با صداقت و گشادگی کامل در برخورد با آن تشکیل می­‌شد. من جان شفافی بودم که به دنیا آمده بود تا به خدای رقص مبدل شود.» ص 38

عنوان کتاب به خودی خود، برای هر کسی می‌تواند جذاب باشد. استالین و خوب بودن ؟!

ویکتور ارافیف نویسنده معاصر روس است. او در رمان استالین خوب، به شرح زندگی پدرش که دیپلماتی روس بوده و در واقع مترجم نزدیک استالین بوده می‌پردازد و در پشت این زندگی‌نامه، شرحی از تاریخ کشورش را بازگو می‌­کند.

 ارافیف که در رونمایی از چاپ کتابش در تهران حضور داشته، گفته است:«در رمانم نشان داده‌ام انسان ذاتا میل به خشونت، تجاوز، حسادت و… دارد و باید شرایطی را برای خودش فراهم کند که این احساسات بد فرصت ظهور پیدا نکنند.»

یکی از ویژگی‌های این رمان طنز آن است. نویسنده درباره­‌ی آن گفته است «طنز سلاح خوبی است در مقابل دیکتاتوری‌ای که همیشه این ترس از آن هست که به افراطی‌گری کشیده شود.»

کتاب استالین خوب، بر پایه سبک ادبی است که در غرب، بیشتر به آن «رپرتاژ» می‌گویند تا یک نثر ادبی؛ هر چند خود نویسنده، سبکش را «رمان اتوبیوگرافی» یا شرح حال خود معرفی می‌کند.

ارافیف درمقدمه این کتاب، به خواننده از قبل آگاهی می‌‌دهد که تمام شخصیت‌های کتاب او، از جمله مردم واقعی، شخصیت‌های خیالی هستند. جالب این‌جاست که در میان این شخصیت‌ها، که به گفته ارافیف، خیالی هستند، از سیاست‌مداران، هنرمندان و نویسندگان بزرگ و مشهوری که کاملا واقعی هستند نام می‌برد. این عبارت ارافیف، بیشتر یک شوخی با خواننده است، نوعی از شوخی که به شکل‌های مختلف در قسمت‌های زیادی از کتاب ارافیف به چشم می‌خورد.

«اگر مرگ را بالاترین معیار اعتبار بگیریم ما به هیچ‌وجه در شرایط برابری نیستیم. مرگ فرزند، والدین را از پا در می‌آورد، این فروریختن ادامه‌ی هستی‌شان است. مرگ والدین، فقط تکه‌ای تراژیک در زندگی انسان است. پدر و مادر حتی بر ادبیات سایه می‌­اندازند. نویسنده به محض اینکه شروع می­‌کند به توصیف آن‌ها لحن او ارتعاش و نوسان می‌­یابد. در پارک مطمئن بودم اگر موقعیتی پیش بیاید که بین خود و پسرم یکی را انتخاب کنم من خودم را قربانی می­‌کردم. غریزه‌­ای وحشی که حتی حس فداکاری هم به‌جا نمی‌گذارد.»( ص 88)

نثر این کتاب منحصر به خود ارافیف است. سرشار است از کنایه و طنز، شوخی با خود و دیگران، و خیال‌پردازی وابسته به واقعیت، که همه‌ی این‌ها نثر او را به سبک پست مدرن نزدیک می­‌کند. به نظر می‌رسد سبک او بیش از هر چیز در این کتاب، یک شوخی جسورانه با خودش است.

تنها تکیه‌گاه راوی کتاب، ادبیات و مخالفت با حکومت شوروی است. دشمنی پدر و پسر در کتاب، نه مثل پدرکشی در کتاب­‌های داستایوفسکی، بلکه پدرکشی به شیوه‌ی امروزی است. پسر به حیات سیاسی پدر خاتمه می‌­دهد، با سرکش شدنش، با محکوم کردن حکومتی که پدرش به آن خدمت می‌­کرده است. توضیح می‌دهد که چگونه از روی جسد سیاسی پدرش که خدمت‌گذار حکومت شوم استالین بود رد می‌شود تا آزادی قلم را به دست بی‌آورد.

می‌شود گفت پدر نماد و معیاری برای تاریخ رسمی و پسر نماد تاریخ غیر رسمی و نانوشته است. ویکتور ارافیف در مقدمه این کتاب خطاب به خوانندگان ایرانی گفته است: «به نظر می‌رسد خواننده ایرانی با تعمق در کتاب من به زودی در می‌یابد که موضوع آن در ظاهر به کشور روسیه مربوط می‌شود اما در باطن به تمام بشر تعلق دارد.»

«من بلد نیستم به تنهایی زندگی کنم. من به بازتاب­‌هایی که از من، به شکل شیفتگی‌­ام به جنس زن نمود می­‌یابند، نیازمندم. زن‌ها را مثل لامپ روشن می‌­کردم و بعد تلاش می‌کردم روشنایی کسل‌کننده‌شان را تغییر دهم. اسم‌هایشان چه بود؟ نیمی را به یاد نمی‌­آورم؛ نهایت شانسی که در زندگی می‌­توان تجربه کرد. هر کدام از آنها حسادت، خشم و تکبر را مثل برگ‌های کلم از من جدا کردند. با نرمی و بدون آلایش، به مغر کلم تبدیل می­‌شوم و در ریگ‌زار ستاره‌ها فرو می‌­روم و ستاره می­‌شوم .» ص 259

رمان استالین خوب ترجمه روسی به فارسی  زینب یونسی در شمارگان 2 هزار و 200 نسخه با قیمت 8500 تومان در 408 صفحه از سوی انتشارات نیلوفر منتشر شد .

ویکتور ارافیف در سال 1992 جایزه ادبی ناباکوف و در سال 2006 نشان ملی ادب و هنر فرانسه را دریافت کرد. آثار او مثل «زندگی با ابله» مورد استقبال هنرمندان موسیقی و سینما واقع شده است .

onthelineoffiction-3-12-92

نیلوفر شاندیز
0 0 رای‌ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
0 نظرات
بازخورد (Feedback)‌های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه‌ها