واسالوپت(Vasaloppet)، مسابقهی اسکی مارتن 90 کیلومتری است که هر سال در شمال غربی سوئد برگزار میشود و مکان مناسبی برای تحقیقات بر روی تأثیرات ورزشهای هوازی شدید و طولانی مدت بر بدن انسان است. در چند سال گذشته نتایج این تحقیقات حاکی از تناسب اندام رشک برانگیز و طول عمر زیاد مسابقهدهندگان است.
اما جدیدترین مقاله درمورد واسالوپت، که در ماه ژوئن در مجله قلب اروپا منتشر شده؛ نگران کننده است. محققان دانشگاه اوپسالا و همچنین موسسات دیگر سلامت 35000 تن از شرکتکنندگان این مسابقات را مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند: اکثر کسانی که در بین سالهای 1989 تا 1999 این ماراتن را به اتمام رساندهاند یا زودتر از اکثر شرکت کنندگان به خط پایان رسیدهاند در 10 سال بعد از مسابقه به دلیل بیماری آریتمی قلبی(Cardiac arrhythmia) در بیمارستان بستری شدهاند.
برای مدتی متخصصین ورزش، ورزشکاران حرفهای و همسرانشان در مورد اینکه ورزش باید سقف مشخصی داشته باشد و بیشتر از آن برای قلب انسان ضرر دارد، متحیر بودند. در حالیکه شواهد موجود بیانگر تأثیرات مثبت ورزش بر سلامت قلب و همچنین کاهش خطرات بیماریهای قلبی بود و هیچگونه محدودیتی برای ورزش کردن وجود نداشت. طبق مطالعات انجام شده بر طول عمر مردان ورزشکار حرفه ای که بیش از 50 سال سن داشتند مشخص شد؛ قلب آنها نسبت به قلب هم سن و سالهایشان که فعال هستند اما ورزشکار حرفهای نیستند؛ بیشتر مستعد ابتلا به فیبروز(Fibrosis) است.
آخرین مطالعات بر روی واسالوپت، و آزمایشاتی که جداگانه بر روی موشها با شرایط شبیهسازی شده انجام گرفته است و در همین ماه در مجله کالج قلب آمریکا منتشر شده به بحث در مورد بالاترین و امنترین سقف انجام فعالیتهای ورزشی میپردازد. در مقالهی دیگری که در موازات همین مبحث، اما با آزمایش بر روی جانوران دیگر درمجله پلوسوان (PLoS One) منتشر شد؛ اینطور نتیجه گرفته شده است که هرچند ورزشهای شدید و طولانی مدت باعث بروز آریتمی میشوند؛ اما در عوض از بروز بیماریهای مهلک قلبی جلوگیری میکنند.
به هر حال اینکه چرا تمرینها و انجام مسابقات اسکی ماراتن باعث میشود تا شرکتکنندگان بعدها دچار آریتمی شوند با این دست مشاهدات به پاسخ قطعی نمیرسد. اما انجام آزمایشاتی بر روی موشهایی که در شرایطی شبیه مسابقات ماراتن دوانده میشوند و بررسی قلب آنها سرنخ خوبی در اختیارمان میگذارد.
در این مطالعات دانشمندان دانشگاه مونترال، موشها را به مدت 16 هفته هر روز یک ساعت میدوانند، در پایان این جوندگان در مقایسه با گروه بیتحرک، لاغرتر و متناسبتر هستند و شکل فیزیولوژیکی قلب آنها با بقیه متفاوت است.
اسکنها و تستها نشان داد که قلب موشهای دونده به خصوص در قسمت حفرههای دهلیزی، از قلب گروه بیتحرک بزرگتر است و ارتباط آن با سیستم عصبی جانور نیز متفاوت است. هر دوی این تغییرات بعد از تمرینات استقامتی به نظر نرمال و مطلوب میآیند. اما در قلب موشهای دونده، نشانههایی از رشتهرشته شدن عضله دیده میشود و هنگامی که پزشکان تلاش میکنند با دارو یا روشهای دیگر انسجام را به عضلهی قلبی برگردانند؛ قلب موشهای دونده به احتمال زیاد از پا در میآیند. قلب دوندهها همچنین دچار آریتمی میشود که این بیماری در موشهای بیتحرک دیده نمیشود.
به گفتهی دکتر استنلی ناتل، رئیس مرکز الکترو فیزیولوژی قلب و عروق؛ پل دیوید و نویسندهی ارشد این مطالعه، ترکیبی از فیبروز و تغییرات سیستم عصبی پس از دوندگیهای طولانی در قلب حیوانات پدیدار میشود که آنها را بیشتر مستعد ابتلا به آریتمی میکند.
او گفت:«اینکه دقیقا چه روندی درون قلب ورزشکاران استقامتی رخ میدهد معلوم نیست. هدف دانشمندان هرگز القای آریتمی به شرکتکنندگان ماراتن نبوده و نیست. اما مطالعه واسالوپت و دیگر مسابقات همچنان مطرح است.»
با این حال، کاسپر اندرسن، استاد دانشگاه اوپسالا و یکی از نویسندگان مطالعه واسالوپت معتقد است:«اگرچه افزایش خطر آریتمیهای قلبی در ورزشکاران حرفهای مشاهده میشود، اما فعالیتهای بدنی و ورزش اثرات مثبتی در جلوگیری از ابتلا به بیماریهای دیگر دارد.»
درواقع، نتیجهی مطالعه جدید بر روی قلب ورزشکاران در این زمینه بسیار دلگرم کننده است. در آن، موشها به مدت هشت هفته در سرعت کمی متوسطتر و برای مدت کوتاهتر اغلب روزها در آزمایشگاه مونترال دوانده میشوند.
در پایان هشت هفته، دانشمندان سعی کردند آریتمیهای قلبی در حیوانات ایجاد کنند، اما تمرکز آنها بیشتر در فیبریلاسیون بطنی بود، که به مراتب کشندهتر از فیبریلاسیون دهلیزی متمرکز است. آنها دریافتند که قلب حیوانات ورزش داده شده؛ مقاومت بیشتری در مقابل فیبریلاسیون بطنی نسبت به گروه کنترل بیتحرک نشان میدهد.
به عبارت دیگر؛ دانشمندان هنوز مطالب زیادی برای یادگیری در مورد آنچه پس از ماهها یا سالها تمرین استقامتی فشرده برای قلب اتفاق میافتد؛ پیش رو دارند. دکتر اندرسن گفت:«من فکر نمیکنم که ورزش، ناگهان باعث خطر شود. وی افزود در مطالعهی قبلی که در آن کار میکرده متوجه شده شرکت کنندگان واسالوپت نسبتا عمر طولانیتری نسبت به دیگر سوئدیها دارند.
در آخر، پیشنهاد او به کسانی که میخواهند در واسالوپت یا هر ورزش استقامتی دیگر شرکت کنند رعایت اعتدال است. او گفت: «فراموش نکنید که به صدای بدنتان گوش کنید و با دیدن کوچکترین علائم بیماریهای قلبی سریعا به پزشک مراجعه کنید.»
لینک اصلی خبر در نیویورک تایمز