امین حسینیون در شبگار به یک سوال رایج میپردازد: کدام شاهنامه را بخریم بهتر است؟ اگر برای شما هم این سوال مطرح است، این یادداشت را بخوانید اگر هم واقعا قصد خرید شاهنامه را دارید، میتوانید با اینستاگرام شبگار در تماس باشید، اینجا را کلیک کنید.
در روزگاران دیرین کتاب که هدیه میدادی میگفتند فلانی نخواسته پول خرج کند. به همتِ مسئولین امروز این مشکل حل شده و دیگر کتاب هدیهای است با ارزش، اگر کتابِ گرانسنگی چون شاهنامه باشد که قیمتش با یک ربع یا نیمسکه هم برابری میکند. چون خودم چند روز قبل یک شاهنامه هدیه گرفتم و بسیار خوشحال شدم تصمیم گرفتم این یادداشت را بنویسم. سوال اینجاست که در میان انبوهِ شاهنامهی مجلسی و معمولیِ چاپ شده کدام شاهنامه را بخریم بهتر است؟ مختصری به این مهم میپردازیم و اینکه برای هر نوع مخاطبی چطور شاهنامهای بخریم بهتر است.
- کسانی که شاهنامه برایشان زینتی است: این گروه از دوستان، به احتمال بسیار قوی هرگز لایِ شاهنامه را باز نمیکنند ولی باز هم دلیل نمیشود شما برایشان شاهنامه نخرید. حتی حضورِ کتاب به عنوان تزیینات، از نبودنش بهتر است. برای این دسته نسخه و … خیلی مهم نیست. قیافه است که حرفِ اول را میزند. پس نگاه کنید ببینید کدام چاپ نقش و نگارش بهتر است، همان را بخرید. شاهنامههای قطعِ رحلی( قطع بزرگِ پایاننامهای) اصولا برای این منظور چاپ میشوند.
- کسانی که شاهنامه برایشان زینتی خواندنی است: این دسته اهل شاهنامه خواندن هستند، ولی خب قیافهی کتاب هم خیلی برایشان مهم است. دوست دارند وقتی در مجلسی قصدِ رستم و سهراب خواندن میکنند، شاهنامهای که باز میکنند سنگین و قطور و همچین تو دست بیا باشد. برای این گروه هم قطعِ رحلی خریدن لازم است. اما چون نسخهی شاهنامه هم اهمیتِ خاصی دارد، شاهنامه به کوشش جلال خالقی مطلق، دورهی دو جلدی، انتشارات سخن را پیشنهاد میکنم. هم شیک و مجلسی است، هم قابل خواندن.
- کسانی که شاهنامه را برایِ خواندن میخواهند: رسیدیم به بخشِ سختِ ماجرا، این همه تصحیح و …. وجود دارد. چندین و چند چاپ مختلف از شاهنامه با تصحیحهای مختلف وجود دارد. کدام بهتر است؟ در این لحظه از زمان، شاهنامه با تصحیحِ جلال خالقی مطلق، مقبول ترین و روانترین نسخهی شاهنامه است. این شاهنامه سه چاپ دارد، یکی هشت جلدی چاپِ مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی با قطعِ رحلی که مناسب متخصصین نسخه شناسی است. برای متخصص نسخه شناس هم شاهنامه خریدن مثل خریدنِ کت شلوار برای رالف لارن است. البته به نظرم تا امروز چهار جلد هم به این هشت جلد اضافه شده باشد. چاپِ رحلیِ دو جلدیِ انتشارات سخن، که زیادی سنگین و گران است. و چاپِ جدید انتشاراتِ سخن در قطعِ وزیری از همین شاهنامه در چهار جلد، که عکسش را در عکسِ همین مطلب گذاشتیم. هم قطعش مناسب است، هم چاپش. اعراب و نقطهگذاری شده است و به همین دلیل خواندنش هم بسیار ساده است. من قویا همین چاپ را برای خرید پیشنهاد میکنم. برای کسانی که به هر دلیلی با تصحیحِ خالقی مطلق کنار نمیآیند. چاپِ انتشاراتِ هرمس از شاهنامهی نسخهی مسکو هم چاپِ بسیار خوشخوان و خوبی است. تصحیحِ فریدونِ جنیدی هم منتشر شده، اما قطعش رحلی است و وزنش بسیار زیاد.
- شاهنامه برای خارجیها: اگر برای دوستان خارجیتان شاهنامه میخواهید، نسخهی دو زبانهی فارسی انگلیسی نشر هرمس از خلاصهی شاهنامه بیرقیب است.
- شاهنامه برای کسانی که از شاهنامه خواندن میترسند: برای این دسته از مخاطبین من شاهنامههای نثر را پیشنهاد نمیکنم. انتشارات سخن شروع به انتشار تک داستانهای شاهنامه کرده است و از این سری فعلا رستم و سهراب را منتشر کرده. تمامِ بیتهای سخت را تک به تک معنا کردهاند، اعراب گذاری هم شده و نقطهگذاری هم شده است. به نظرم خواندنِ همین کتاب بهتر از خواندن شاهنامه به نثر است، اگرچه هیچ خصومت یا مخالفتی با شاهنامههای نثر ندارم، به نظرم خواندنِ اصلِ کار بهتر است.
امیدوارم این یادداشت برای کسانی که قصدِ خریدِ شاهنامه دارند مفید باشد، و کسانی را که قصدِ خریدش را ندارند به خریدش تشویق کند. در بابِ نسخهها و تصحیحها، داوری میان نسخهها واقعا از تخصصِ من بیرون است و در این مورد پیروِ نظرِ عموم کارشناسان هستم. شما هم نظرات خودتان را بگویید تا کمکم یادداشت کاملتر شود
با سلام
طبق معمول مطلب بسيار مفيد و كاربردي است.
سلام
ممنون از مطلب مفیدتان
با درود
ما را إز سرگرداني نجات داديد
سپاس فراوان
شاد باشي ودير زي
با درود. من شاهنامه خالقی .بایسنقری . و مسکو رو خوندم و خودمم امیر بهادر دارم. اما تجربه شخصی خودم رو بخوام بگم که خرد و عقلم میگه که درسته .و بهتر درکش کردم و ایمان بیشتری دارم که از همه درست تر هست شاهنامه تصحیح فریدون جنیدی هست که بیتهایی که همیشه منو عذاب میداد و میگفتم بابا این چیه فردوسی گفته چرا با بیتهایی که لرزه به تنه آدم میندازه اینقدر فرق داره. بعد که با این اشنا شدم دیدم جز افزوده ها هست. تجربه کنید میفهمید چی میگم.
درود.
در کنار همه ی اینها ، مطالعه ی کتاب نگاهی نو به شاهنامه اثر محمد رسولی نیز برای آشنایی کلی با شاهنامه خیلی مفید است.
شاهنامه خالقی مطلق خوب اما پر از اشتباه است کمتر صفحه ای بودن ایراد است. تنها خوبی آن این است که بسیاری ابیات برافزوده را زدوده است.
ممنونم بابت توضیحاتتون عالی بود
باسلام
گرچه نظر استاد حسینیون عشق است و قبولشون دارم و خودشم خیلی خوبه
اما
اما
منم با نسخه ی جنیدی بیشتر ارتباط گرفتم و حال کردم
اردتمندم.ایمان طلب از فردوس
درود. با سپاس از نویسنده این وبلاگ که شاهنامه استاد جنیدی را معرفی کرد. من هم با دوستانمان رامین، و کاظم ایمان طلب موافقم. تصحیح فریدون جنیدی عالمانه ترین و دقیقترین تصحیح است. بنده بیش از دو سال است که یک کانال تلگرام دارم و برای معرفی این شاهنامه میکوشم. مقالات کوتاه زیادی نوشته ام، و در هر مقاله، یک نوع ویرایش را بررسی کرده ام. برای دیدن و عضویت در کانال، میتوانید به لینک زیر وارد شوید. با سپاس از توجهتان.
https://t.me/shahnamehshenasi
با سلام و احترام
لطفا درباره کتاب ۹ جلدی زیر اثر آقای دکتر کزازی نیز اعلام نظر فرمایید.
نامه باستان/ ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی/ اثر دکتر میرجلال الدین کزازی/ ۹+۱ جلد
بدون شک شاهنامه استاد جنیدی بهترین و دانشی ترین شاهنامه هست…بخونید و لذت ببرید
بدون تردید تصحیح های استاد فریدون جنیدی، استاد جلال خالقی مطلق، و استاد کزازی، بهترینها هستند. از این سه بیرون نروید؛ بهویژه دوتای اول.
کتاب های استاد دکتر محمد رسولی شاهنامه شناس روزگار جدید را مطالعه فرمایید. تا باپیام های راستین شاهنامه اشنا شوید.
فریدون جنیدی دغدغهی ایران دارد.
شاهنامه را با تصحیح او بخوانیم. ❤
سلام ممنون از شما بسیار بسیار سپاس
ممنون از مطالب مفیدی که با همه به اشتراک میگزارید ولی شاهنامه خالقی متاسفانه غلطهای ساختاری زیادی داره که به اصل شاهنامه مربوط میشه. من شاهنامه ژول مول٬ ماکان(به همراه معنی.ابیات الحاقی داره متاسفانه٬ ولی یرای کسانی که تازه شروع کردن به آشنایی با شاهنامه خوبه) یا مسکو که متاسفانه عناوین رو نداره.
سلام من برای اشنایی با متن شاهنامه و متوجه شدن و درک ان نیاز به کتاب نثر شاهنامه دارم که کامل باشد
ایا شما میشناسید تا معرفی کنید؟
فکر می کنم برای کسانی که می خواهند شاهنامه بخوانند و متوجه مفاهیم ابیات هم باشند و از نظر دایره لغت اطلاعات بهتری پیدا کنند، شاهنامۀ فردوسی تصحیح انتقادی و شرح یکایک ابیات از مهری بهفر که تا الان 6 جلد ازان در انتشارات نشر نو چاپ شده است و اگر می خواهید شاهنامه را با رویکرد جدیدی بخوانید، شاهرخ مسکوب چندین جستار دارد که شامل مقدمه ای بر رستم و اسفندیار، سوگ سیاوش و ارمغان مور می شود.