در مورد باغ فین، معنای اسمش و تاریخچه‌اش نظرات گوناگونی وجود دارد. اما آن‌چه مسلم است؛ اولین اشاره‌ی تاریخی به این باغ به زمان یعقوب لیث برمی‌گردد ولی بناسازی در آن، و باغ آرایی در زمان صفویان صورت گرفته است. حمام کوچک که در آن، به تاریخ 20 دی 1230 هجری شمسی امیرکبیر کشته شده است؛ به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شده، و حمام بزرگ به دستور شاه عباس. حمام بزرگ مخصوص استفاده بزرگان و حمام کوچک مخصوص خدمه بوده است. برای خود من سوال است، اگر غیاث‌الدین جمشید دانشمند و ریاضی‌دان و منجم مشهور قرن دهم، خودش به این باغ پا می‌گذاشت اجازه می‌داشت از حمام بزرگ استفاده کند یا نه؟ با این‌که طراحی سیستم آبرسانی باغ با او بوده است.
از شاهکارهای باغ که طراحی اولیه‌اش به غیاث‌الدین منسوب است، حوض جوش بوده. حوضی با کاشی‌های خاص و حفره‌هایی در کف، که هشتاد حفره فواره بوده‌اند و هشتاد حفره آب را می‌مکیدند و به این ترتیب حوض هرگز سرریز نمی‌کرده است اما در دوران قاجار کاشی‌های حوض کنده می‌شوند. عملکرد حوض مختل می‌شود و دیگر به روز اولش برنمی‌گردد. غیر از این حوض هم در طول تاریخ بناهای متعدد و متنوعی به باغ افزوده شده است. باغ فین در سال 1382 در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. باغ فین کاشان از نمونه‌های مثال زدنی باغ ایرانی است.
برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به :
