داستان کریسمس در هنر: مغهای ستایشگر
در این مطلب به بررسی نماد سه مغی که بر گهواره مسیح نوزاد حاضر شدند و هدایایی را تقدیم کردند میپردازیم؛ اما در نقاشیهای رنسانسی. اگر به تاریخ هنر علاقه دارید، خواندن این مطلب شبگار برایتان جالب خواهد بود.
مُغهای ستایشگر یکی از بزرگ‌ترین نمادهای هنر مذهبی در اروپا و خصوصاً مطرح‌ترین نماد هنر مذهبی پیرامون موضوع کریسمس است. بااین‌حال، « مُغهای ستایشگر» بیشتر هم‌راستا با نگرش مادی‌گرایانه امروزی به کریسمس است تا تلقی سنتی از آن.
وجود « مُغهای ستایشگر» به‌عنوان یک موضوع هنری طمع‌برانگیز و اغواکننده، به طور خاص مرهون خاندان ثروتمند مدیچی است. خانواده مدیچی ثروتمندترین خاندان اروپا در قرون‌وسطی بودند که این موقعیت اقتصادی ممتاز، شرایط تبدیل آن‌ها به قدرت اول سیاسی فلورانس را نیز فراهم نمود. نماد خاندان مدیچی تصویر پیرمردی مُغ بود که از آن به‌عنوان رسانه‌ای برای گسترش این تصور که ثروتمندان هم می‌توانند پاک و مقدس باشند، و ثروت و پول گناه‌آلود نیست استفاده می‌کردند.
مُغها، بزرگانی فرزانه و دانا بودند که از مشرق‌زمین برای پیشکش کردن هدایا به عیسیِ خردسال می‌آمدند. خاندان مدیچی تلاش کردند تا تصویر جدیدی از مُغ را در ذهن جامعه دوران خود ترسیم کنند؛ خاندانی ثروتمند اما مقدس و ستایندهٔ عیسی. آن‌ها در صفوف مراسم ظهور و تجلی عیسی در خیابان‌های فلورانس با لباس مُغ حضور پیدا می‌کردند و طرفدارانشان نیز عموماً سفارش ترسیم یا خرید نقاشی‌هایی از مُغ را به بزرگ‌ترین نقاشان شهر می‌دادند. با این اوصاف، طبیعی است که پنج اثر منتخب نگارنده، سمت‌وسویی فلورانسی داشته باشند.
نسخهٔ بوتیچلیاز « مُغهای ستایشگر » که در نگارخانه اوفیزی در فلورانس نگهداری می‌شود، پنجمین اثر منتخب نگارنده است. در این اثر که به واسطه آن بوتیچلی جوان مورد حمایت و وثوق خانواده مدیچی قرار گرفت، افراد سرشناس خانواده مدیچی مردانی فرزانه تصویر شده‌اند. همراه با کاسیمو که در پیشگاه عیسی زانو زده، پیِرو، لورِنزو و ژولیانو دی‌مدیچی، خودبوتیچلی با ردایی نارنجی در سمت راست تصویر ایستاده و به بیننده نگاه می‌کند.
مدیچی‌ها تنها ثروتمندان فلورانسی نبودند که با تصویر مُغ شناخته می‌شدند. اثر منتخب چهارم اثری بسیار متجملانه و مملو از طلا متعلق به جِنتیلهدافابریانو است که برای پالا استروزی یک فلورانسی بسیار ثروتمند کشیده شده است.
اثر منتخب شماره سه، نسخهٔ فوق‌العادهٔ آلبریختدیرااز « مُغهای ستایشگر » است. این اثر عیناً ثروت را تقدیس می‌کند و درعین‌حال تصویر روحانی و مطالبه‌شونده‌ای قابل‌قبولی از هدایا ارائه می‌کند.
اثر دوم، نقاشی فرسک بنُزو جوززُلی با عنوان «صفوفمُغ» است. این تصویر یکی از معدود قصرهای خاندان مدیچی را تصویر کرده که هم‌اکنون پای‌برجا و قابل‌مشاهده است. این نقاشی اشتیاق واصفی بر دنیای مادی دارد. اعضای خانواده مدیچی با لباس‌هایی فاخر سوار بر اسب‌هایشان در صفی طولانی به سوی بتلهم در حال حرکت‌اند و در طول مسیر به تفرج و شکار نیز می‌پردازند.
جوززُلی در این اثر، بی‌توجه به ضرب‌المثل رد نشدن شتر از سوراخ سوزن، به بهشت رسیدن را برای ثروتمندان امری آسان تصویر کرده است.
به وضوح برای هنرمند جوانی در قرن پانزدهم فلورانس، برگزیدن تصویر مغ به‌عنوان موضوع اثر نقاشی راه شایسته ای برای جلب نظر و حمایت خاندان مدیچی به نظر می‌آمد. ازاین‌رو مبادرت به این کار توسط لئوناردوداوینچی نشان از زیرکی و خرد او دارد. درجایی که تا آن زمان رقیب او، بوتیچلی، همواره تصویری قابل‌ستایش و به‌غایت دوست‌داشتنی از خاندان مدیچی روایت کرده بود، نقاشی لئوناردو از تمام محاسبات عملی پیشی گرفت و تصویری وهم‌آور و ناآشنا ارائه و حتی آن را نیمه کاره رها کرد.
ایناثرداوینچیدرصدرآثارمنتخبنگارندهقرارداردوبهتعبیراومتعالی تریناثر دراینمیاناست.
لئوناردو در این اثر چشم‌اندازی از جمعیت کثیر انسان‌ها، در حال هجوم بر یک بنای معماری نیمه کاره و در حال مبارزه میان گردوغبار، به نمایش می‌گذارد. در پیش زمینه مغ با چشمانی کبود و اسبی با حالت محزون نظاره‌گر اسرار زندگی و مرگ‌اند. لئوناردو در این پنجره شگفت رو به عالم وجود به تمول بی حساب بصیرت و عرفان و سؤال هایی بی پاسخ اشاره می‌کند.
- مغ های ستایشگر اثر آلبرشت دورر
- مغهای ستایشگر، لئوناردو داوینچی
- مغ های ستایشگر، فابریانو
- مغ های ستایشگر، بنزو جوزوولی
- مغ های ستایشگر، فیلیپینو لیپی
خيلي جالب بود.واقعا ممنونم.