اکثرا شهر قم را با عنوان «شهر مقدس قم» و با حرم حضرت معصومه و جمکرانش میشناسند. شاید شما هم از دسته کسانی باشید که آخر هفتهتان را به زیارت بیایید و یا در مسیر حرکت به شهر مورد نظرتان از قم گذری کرده باشید و اتراقی چند ساعته یا یک روزه در قم داشته باشید. شما میتوانید این اتراق را با دیدن از اماکن تاریخی این شهر جذابتر کنید! در واقع میتوانید هم زیارتی کرده باشید هم سیاحتی! البته بسیاری از آثار تاریخی این شهر نیز مذهبی هستند؛ مانند برخی مساجد قدیمی و امامزادههای تاریخی آن. خوشبختانه بسیاری از این آثار نزدیک به هم قرار دارند و زمانی از شما برای طی مسیر در شهر گرفته نمیشود.
شهر قم تپهای باستانی نیز دارد که نشانی از قدمت باستانی این شهر است. این تپه نزدیک مسجد جمکران است و جداگانه به شرح آن خواهم پرداخت. دو خانه تاریخی و متعلق به دوره قاجار در دو تا از محلههای قدیمی قم وجود دارد؛ که مطمئنا یکی از بازدیدهای جالب شما خواهد بود. چرا که یکی از این خانهها علاوه بر داشتن معماری زیبا با سه بادگیر آن، تبدیل به موزهای شده است که با آدمکهای مومی انواع پیشههای قدیمی قمیها را به شما نشان خواهد داد. این موزه برای آشنایی هرچه بهتر شما با قم و مردمانش در گذشته کمک میکند.
این شهر چندین آب انبار دارد که متاسفانه برخی از آنها غیر قابل بازدید و مخروبه شدهاند. همانطور که یکی از خانههای زیبا و تاریخی این شهر به خرابه تبدیل شده است. اما با این وجود بازدید از دیگر آثار این شهر خالی از لطف نیست.
در گزارش بخش اول به معرفی اماکن تاریخی خیابان قدیمی «آذر» یا «طالقانی» میپردازم که شامل: بازار کهنه، آب انبار کهنه (که اکنون به چایخانه تبدیل شده است)، مسجد جامع، مسجد پامنار، مدرسه پامنار، امامزاده سربخش، حمزه و چهل اختران میشود.
در گزارش بخش دوم به معرفی اماکن تاریخی خیابان “چهارمردان” می پردازم که شامل: خانه تاریخی زند و مقابر باغ گنبد سبز، مقبره ابن بابویه (پدر شیخ صدوق) میباشد.
در گزارش آخر به معرفی بازار بزرگ قم، خانه تاریخی یزدانپناه، خانه امام خمینی، تپه باستانی قلی درویش، موزه آستان قدس رضوی و بیت النور میپردازم.
“معرفی اماکن تاریخی و دیدنی خیابان آذر“
این خیابان قدیمی پُر است از انواع سازههای قدیمی و تاریخی، مانند بازار، مدرسه، مسجد، امامزاده، خانه تاریخی و آب انبار.
از حرم حضرت معصومه تا این خیابان مسیری نیست و به راحتی با پرس و جو و رد کردن چهار راه معروف بازارِ اصلی قم به خیابان آذر میرسید. از سر خیابان، سر در بازار کهنه را میبینیم. وارد این بازار بشوید و از پیشههای مختلف این بازار و سبک مغازههای آن دیدن کنید. حتی میتوانید از یکی از مغازهداران خواهش کنید و از پشتبام به بالای بازار بروید و از بالا بازار را ببینید. این بازار در زمان صفویان ساخته شده است. اغلب پیشههای این بازار به درود گری و یا رنگریزی ابریشم مربوط است.
انتهای بازار میرسد به میدان کهنه. اینجا پر است از کوچه پس کوچههای تاریخی. از اینجا میتوانید علامتهایی که مسیر دسترسی به مسجد جامع را نشان میدهند ببینید. این مسجد واقعا باشکوه و بزرگ است.
مسجد قدیمی دیگری در این محله وجود دارد به نام مسجد پامنار، با تک منار زیبایش که مسئول مسجد به شما اجازه خواهد داد که از منارههای آن بالا بروید و از آن بالا شهر قم را ببینید.
از دیگر اماکن تاریخی این محله «مدرسه پامنار» است که متاسفانه رو به تخریب است. این مدرسه دو منار زیبا و یک ایوان دارد. بر بلندای این مدرسه نیز بروید.
از میدان کهنه بیرون بیایید و به سمت دیگر اماکن تاریخی خیابان آذر بروید. روبروی محله مسجد جامع، امامزاده حمزه قرار دارد با گنبد خاص و زیبایش.
بعد از این امامزاده به سمت میدان میرزای قمی بروید و با پرس و جو سراغ امامزاده “سَربَخش” را بگیرید. این امامزاده نیز گنبدی زیبا و فوق العاده دارد.
بعد از آن سراغ محله چهل اختران را بگیرید. در ابتدای کوچه، خانه تاریخی «توکلی» قرار دارد که متاسفانه به زبالهدانی تبدیل شده است. در انتهای کوچه مجموعه «چهل اختران» قرار دارد که در کل 42 امامزاده در این مجموعه مدفون هستند. این چهل و دو تن از امامزادگان و نوادگان امام جواد(ع) و امام سجاد(ع) میباشند. این مجموعه بسیار معروف است و هرسال در روزهای خاص مذهبی، زائرینی از مناطق مختلف قم و حتی از سایر شهرها و کشورها به زیارت این امامزاده میآیند.
حتما گزارشهای بعدی را دنبال کنید و با روی دیگر شهر قم بیشتر آشنا شوید.